Mavri Mira: Rum Cemiyeti
Mavri Mira, “Kara Baht” veya “Kara Kader” anlamına gelmektedir ve Birinci Dünya Savaşı’nın bitiminde, Aralık 1918’de İstanbul’da, Rum Patrikhanesi’nin himayesinde kurulan bir Rum cemiyeti veya dernektir. Bu derneğin amacı, Megali İdea’yı gerçekleştirmek için İstanbul, Trakya ve Batı Anadolu’nun Yunanistan’a ilhakını sağlamak ve bu bölgelerde çeteler kurarak Yunan hükümeti adına propaganda yapmaktı. Fener Rum Patrikhanesi ve Yunan hükümetinin desteğiyle, on iki Rum cemiyetinin birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. Yabancı ülkeler ve Yunanistan’dan büyük destek gören dernek, doğrudan Yunan hükümetinden emir alıyordu.
Mavri Mira’nın faaliyetleri, Rum çeteleri tarafından Türklere karşı gerçekleştirilen hareketlerin, İzmir’e çıkıp Anadolu’ya ilerleyen Yunan askerleri ile birlikte büyük bir zulme dönüşmesine yol açtı. Dernek, Yunan Kızılhaç’ı ve Rum Göçmenleri Merkez Komisyonu’ndan gizli yardım alıyordu ve Rum okullarındaki izci kuruluşları da bu derneğe bağlıydı.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 22 Ağustos 1919 tarihli ‘çok gizli’ bir genelgesinde Mavri Mira hakkında bilgiler yer alır. Bu genelgeye göre, Mavri Mira, Rum Patrikhanesi’nde oluşmuş bir kuruldu ve Yunan Kızılhaç’ı ile bağlantılıydı. Görevleri arasında çeteler oluşturmak, mitingler ve propaganda yapmak yer alıyordu. Ayrıca, İstanbul Patrikhanesi ve Yunan Konsolosluğu silah ve cephane deposu olarak kullanılmaktaydı.
Mavri Mira’nın etkinlikleri, Kurtuluş Savaşı’nın başarısıyla son buldu ve dernek zamanla ortadan kalktı. Mavri Mira’nın ortadan kalkmasından 25 yıl sonra, 1947’de Fener Rum Patrikhanesi’ne ABD’den Athenagoras adında bir Patrik getirildi. Bu Athenagoras’ın, Mavri Mira Cemiyeti’nin üyesi olan Athenagoras ile aynı kişi olduğu iddia edilmektedir.
Mavri Mira, döneminin önemli siyasi ve sosyal hareketlerinden biri olarak, o dönemdeki etnik ve ulusal çekişmelerin bir yansımasıydı. Bu derneğin ve benzeri kuruluşların etkinlikleri, bölgedeki tarihsel olayları derinden etkilemiş ve günümüzde de tarihçiler ve araştırmacılar tarafından incelenmeye devam etmektedir.