Polonya’nın en önemli şairlerinden Adam Mickiewicz’i yakından tanımaya ne dersiniz…

Adam Mickiewicz, Avrupa’da geçirdiği 25 yılın ardından milli gayeler uğruna İstanbul’a geldi. Mickiewicz’in amacı, Rusya ile yapılan Kırım Savaşı’ndaki Türk hizmetinde çalışan Polonyalılar ile ilişkileri arttırmak ve onları güçlendirmekti.

Kendisini ülkesi için hizmete adamış ve bu yolda Polonya’nın en önemli şairlerinden biri olarak şekillendirmiş olan Adam Mickiewicz, Polonya Özgürlük Savaşı’nın ve Romantizm Dönemi’nin sembol isimlerinden biridir. Yazdığı eserleriyle Polonya’nın kurtuluşuna aklı ve kalemiyle destek veren Mickiewicz, Polonya edebiyatında ilk romantik eser olarak kabul edilen ve halka kurtuluş çağrısı niteliğindeki “Gençliğe Od” eseriyle sesini duyurur. Adam Mickiewicz, kaleme aldığı “Kırım Soneleri”nden sonra kutsal kitap tarzında yazdığı “Polonya Ulusunun ve Polonya Hacılığının Kitapları”nda Polonya Ulusu’nun insanlık tarihine kattığı değerleri dile getirmiştir.

İşgal altındaki bir ülkede büyüyen Mickiewicz, Çar’a komplo kurduğu gerekçesiyle hapsedilip Rusya’nın iç bölgelerine sürgüne gönderilir. Sürgün sonrası Petersburg’da yaşayan ve daha sonra öğretmenlik yaparak hayatını geçireceği Odessa’da yaşayan şair, o dönemin Rus entellektüel yaşamına da tanıklık eder. Bu yıllarda Kırım’ı sıkça ziyaret eden Adam Mickiewicz, bölgenin güzelliklerinden etkilenerek “Kırım Soneleri” yapıtını kaleme alır.

Kırım Savaşı’nın patlak vermesi, Polonyalılar’ın bağımsız kalmaları için bir fırsat niteliğindedir. Bunun sebebi Fransızlar’ın, İngilizler’in ve Sardunyalılar’ın, Ruslar’a karşı Türkler’i desteklemesidir. Bu dönemde Türk hizmetinde bulunan Polonyalılar ile ilişkileri arttırma ve onları güçlendirme görevi üstlenen Adam Mickiewicz, Kırım Savaşı’nın sona ermesiyle arkadaşlarıyla birlikte İstanbul’a gemi ile gelir.

İstanbul’da yayılan kolera salgınından dolayı yaşadığı Pera semtinde hayatını kaybeden Adam Mickiewicz’in son sözleri ise şöyledir; “İstanbul’da, koleradan öleceğimi bilseydim, yine buraya gelirdim. Çünkü bu benim görevimdi. Ben, Fransa’da bir ilim akademisinin umumi katibi olmaktansa, bir Türk taburunun katibi olmayı tercih ederim.”

O; kalbindeki Polonya sevgisi, Osmanlı saygısı ve romantik şair ruhuyla ölümünün 100’üncü yılında müzeye çevrilen evinde sevenlerini beklemekte. Meraklıları için Adam Mickiewicz Müzesi, Pazartesi günleri dışında her gün 09.30-17.00 saatlerinde ziyarete açık durumdadır.

Adam Mickiewicz Müzesi

Istanbul’un Beyoğlu semtinde (Tatlı Badem sokağı)’nda köşebaşında, 23 nolu bir bina vardır. Bu üç katlı, her katta küçük iki odası bulunan 128 yıl önce, Polonya’nın milli şairi Mickiewicz’in oturduğu ve gözlerini kapadığı evdir. Bu ev Kırım Savaşı’nda Polonyalılar’ın “toplandıkları, hararetli konuşmalar yaptıkları, bir merkezdi. Adam Mickiewicz ve arkadaşları bu evde kalırlar, yemeklerini kendileri pişirirlerdi. Polonyalı göçmenler arasında, 1830 yılındaki ayaklanma sonunda Istanbul’a gelen, ve Polonezköy’ü kuran Adam Czartoryski, yazar T.T. Jez ile (Hanri) takma adıyla Sobozowski ve sonradan müslüman olan Adam Michalowski de vardı. Şairin evinde kalan yakın arkadaşlarından Sobozowski o günlerde gönüllü olarak Kırım Savaşı’na katılacaktı. Ilk iş olarak bu savaşa katılanların giydikleri orijinal bir kalpakla, elbise satın aldı. Şair Mickiewicz, anılarında, bu arkadaşının orijinal kalpağıyla, pasaportundan başka hiçbir şeye değer vermediğini uzun uzun anlatır. Polonyalılar’ın Tarlabaşı’nda o sıralarda yadırgadıkları tek şey yangındı. Çünkü Istanbul’da sık sık yangın oluyordu. Günün birinde kendi evlerine sirayet edeceği korkusuyla, bu savaş yolcusu arkadaşının, uyurken kalpağıyla pasaportunu daima yastığının altına yerleştirdiğini, bir yangın çıktığında, önce bunları kurtarmayı tasarladığını hikaye eder.

Hatıra levhası bugün binanın cephesinde görülebilmektedir. Levha üzerinde lehçe-fransızca şöyle yazmaktadır:

ADAM MICKIEWICZ’IN 26 KASIM 1855 TARIHINDE VEFAT ETMIŞ OLDUĞU YERDE ŞAIRIN ANISINA BU BINA YAPTIRILDI

EN CETTE PLACE MOURUT LE 26 NOVEMBRE 1855 ADAM MICKIEWICZ POETE POLONAIS.

 

 

 

 

Müze, Türk ve İslam Eserleri Müzesi Müdürlüğü`ne bağlıdır.

Resmi adres: Serdar Ömer Caddesi, Tatlı Badem Sokak nr 23, Beyoğlu, tel: 0212 253 66 98
Her gün saat 9.00 – 17.00 arasında açık

Nasıl gidilir: Tarlabaşı Bulvarı > Kalyoncu Kulluğu Caddesi > Serdar Ömer Caddesi  > Adam Mickiewicz Sokağı

Kayanklar:

http://www.istanbul.mfa.gov.pl/tr/c/MOBILE/ortak_kultur_miras_m_z/adam_mickiewicz_muzesi/

http://www.stambul.msz.gov.pl/tr/ortak_kultur_miras_m_z/adam_mickiewicz/