SAMATYA’NIN KEŞFEDİLMEYEN TARİHİ
Samatya’nın eski sokaklarında zaman yolculuğuna çıkın! İstanbul’un unutulmuş Bizans semtini keşfedin: Surlar, tarihi kiliseler, gizemli manastırlar ve daha fazlası!
Samatya, İstanbul’un en eski mahallelerinden biri olarak, şehrin tarihini derinden hissettiren bir atmosfere sahip. Bu tarihi semt, özellikle Bizans döneminde önemli bir yere sahipti. Günümüzde bile, geçmişin izlerini taşıyan yapılar ve hikayelerle dolu. Samatya, kültürel çeşitliliğiyle de dikkat çeker; bir zamanlar Rum, Ermeni ve Türk topluluklarının bir arada yaşadığı bir yer olarak tarihte önemli bir yere sahiptir.
Samatya, İstanbul’un kalbinde, zengin tarihî geçmişi ve kültürel çeşitliliği ile dikkat çeken eşsiz bir semt. Geleneksel ismiyle Samatya, resmi olarak Kocamustafapaşa olarak bilinse de, halk arasında hâlâ eski ismiyle anılıyor. Samatya’nın adı, Yunanca’da “kumlu” anlamına gelen “psamathion” kelimesinden türemiş. Türkler, Rumlar ve Ermenilerin bir arada yaşadığı bu tarihi semt, Bizans döneminden kalan ender isimlerdendir.
Samatya’nın Tarihi Dokusu
Samatya Meydanı
Samatya’nın merkezinde yer alan bu meydan, Nuri Bilge Ceylan’ın Üç Maymun filmine ev sahipliği yapmıştır. Meydanın çevresinde, genellikle kapalı olan Rum Ortodoks kiliseleri Aya Analipsis ve Aya Nikola bulunmaktadır.
Panaghia Peribleptos (Surp Kevork) Kilisesi
XI. yüzyılda inşa edilen bu kilise, Aya Sofya’dan sonra İstanbul’un en büyük ikinci dini yapılarından biridir. Haçlı Seferleri ve Osmanlı dönemi boyunca birçok kez restorasyon görmüş ve 1993 yılında tekrar restore edilmiştir.
Aya Menas Kilisesi
1833 yılında inşa edilen bu kilise, 6-7 Eylül Olayları’nda yıkılmış, ancak kısa süre sonra yeniden inşa edilmiştir. Kilisenin altında, III. yüzyıldan kalma Aziz Karpos ve Papylos’un mozoleleri bulunuyor.
Studios Manastırı
454-464 yılları arasında inşa edilen bu Bizans manastırı ve kilisesi, dini çekişmelere rağmen XV. yüzyıla kadar varlığını sürdürmüştür. Manastır, 1894 depreminde yıkılmış ve daha sonra İmrahor İlyas Bey Camii’ne dönüştürülmüştür.
Ayios Konstantinos ve Helene Kilisesi
1805 yılında inşa edilen bu kilise, Karamanlı Rumlar tarafından kullanılmış ve birçok kez restorasyon geçirmiştir.
Narlıkapı
Vaftizci Yahya’nın anıldığı her 29 Ağustos’ta imparatorların şehir duvarlarından girişini sağlayan tarihi bir kapıdır. Bugün Narlıkapı, Ermeni Surp Hovhannes Kilisesi’nin arkasında yer almakta ve restorasyon gerektirmektedir.
Nasıl Gidilir?
Samatya, İstanbul’un merkezine oldukça yakındır. Yenikapı ve Kocamustafapaşa’da bulunan banliyö tren duraklarına erişim kolaydır. Eminönü’nden 35C numaralı otobüsle ulaşım mümkündür. İDO deniz otobüsleri, Yenikapı’dan Bursa, İzmir ve Yalova’ya düzenli seferler yapmaktadır. Yaz aylarında Marmara Adaları’na da seferler düzenlenir.
Samatya, İstanbul’un tarihi dokusunu koruyan, kültürel zenginliği ve dini çeşitliliğiyle öne çıkan bir semttir. Ziyaretçilere, geçmişin izlerini takip ederek tarihi bir yolculuk yapma fırsatı sunar. Kiliseler, manastırlar ve tarihi kapılar, bu semtin zengin mirasının sadece bir parçasıdır.
Gezilecek Yerler
Surlar ve Altınkapı
Samatya, İstanbul surlarının güney kesiminde yer alır. Buradaki Altınkapı, Bizans surlarının en etkileyici kapılarından biridir.
Yedikule ve Demiryolu İşçileri Kilisesi
Yedikule, tarihi bir hapishane ve kaledir. Burada ayrıca, 19. yüzyılda demiryolu işçileri tarafından kullanılan küçük bir kilise bulunmaktadır.
Narlıkapı ve Samatya Sahili
Samatya’nın sahil kesimi, Balık Müzesi gibi ilginç mekanlara ev sahipliği yapar. Narlıkapı ise, dikkat çekici mimarisiyle ön plana çıkar.
Studios Manastırı – İmrahor İlyasbey Camii
Studios Manastırı, Bizans döneminde önemli bir manastırdı. Günümüzde ise İmrahor İlyasbey Camii olarak bilinir.
Aya Konstantin ve Helena Kilisesi
Bu kilise, Bizans mimarisinin güzel örneklerinden biridir ve tarihi dokusuyla ziyaretçileri etkilemektedir.
Hagios Nikolaos Kilisesi
Samatya’nın en önemli dini yapılarından biri olan bu kilise, etkileyici mimarisiyle göze çarpar.
Yemek Mekanları ve Kültürel Deneyimler
İkinci Bahar – Ali Haydar, Samatya
Bu restoranlar, bölgenin geleneksel mutfağını sunar ve ziyaretçilerine unutulmaz tatlar vaat eder.
Matya Kafe Restaurant
Rum geleneğine uygun kahve ve likör seçenekleriyle, Samatya’nın kültürel mirasını yansıtan bir mekan.
Bir zamanlar Olimpos gazozlarının satış yeri.
Sulu Manastır – Surp Kevork Ermeni Kilisesi
Bu kilise, Ermeni topluluğunun tarihine ışık tutan önemli bir dini yapıdır.
Sancaktar Hayreddin Camii – Gastrion Manastırı
Bu cami, daha önce bir Bizans manastırıydı ve dönüşümü ilginç bir tarihi geçmişe sahip.
Cerrahpaşa Hastanesi ve Arkadius Sütun Kaidesi
Cerrahpaşa Hastanesi, bölgenin tıbbi tarihine tanıklık ederken, Arkadius Sütun Kaidesi, geçmişin izlerini taşır.
Avrat Pazarı ve Bulgur Palas
Bu bölgeler, Samatya’nın sosyal ve ekonomik yaşamının can damarlarından.
Samatya’yı keşfederken, her köşe başında tarihin farklı katmanlarına rastlamak mümkün. Bu eski Bizans semti, İstanbul’un tarihini daha derinlemesine anlamak isteyenler için kaçırılmayacak bir fırsat sunuyor. Bu gezi, sadece tarihi mekanları değil, aynı zamanda kültürel çeşitliliği ve geleneksel lezzetleri de keşfetme imkanı tanıyor. Her adımınızda, Samatya’nın anlatılmamış hikayeleriyle karşılaşacak ve İstanbul’un bu benzersiz köşesini daha yakından tanıyacaksınız.