Reklam Etiketi Yasal Zorunluluk mu?

Yazar: Cosmos

Türkiye’de sosyal medya fenomenleri ve içerik üreticilerinin reklam ve işbirliği etiketi kullanımı, Ticaret Bakanlığı’nın hazırladığı “Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği” kapsamındaki düzenlemelere tabidir. Bu yönetmelik, tüketiciyi yanıltıcı reklamların önlenmesi amacıyla hazırlanmıştır ve özellikle dijital platformlarda reklam içeriklerinin açık bir şekilde belirtilmesini zorunlu kılar.

İlgili Hukuki Düzenleme

  1. Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği:
    • Bu yönetmelik, reklam içeriklerinin aldatıcı veya yanıltıcı olmamasını ve reklam ile diğer içeriklerin net bir şekilde ayrılmasını zorunlu kılar.
    • Sosyal medya üzerinden yapılan reklam ve işbirlikleri, açık bir şekilde etiketlenmek zorundadır (ör. #reklam, #işbirliği gibi).
  2. 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun:
    • Bu kanun, ticari reklamların dürüstlük ilkelerine uygun olması ve tüketiciyi yanıltmaması gerektiğini belirtir.
  3. Reklam Kurulu Denetimi:
    • Ticaret Bakanlığı’na bağlı Reklam Kurulu, bu tür reklam içeriklerini inceleyerek kurallara aykırılık durumunda para cezaları uygulayabilir.

Neden #reklam veya #işbirliği Zorunlu?

Kanunun ve yönetmeliğin amacı, tüketicilerin reklam olduğunu bilmediği içerikler üzerinden yönlendirilmesini engellemektir. Örneğin:

  • Fenomenin bir markayı övdüğü bir paylaşımın aslında ücretli bir işbirliği olduğunun anlaşılabilmesi için #reklam, #işbirliği gibi ifadeler kullanılması zorunludur.
  • Bu kurallar, hem şeffaflık sağlamak hem de kullanıcıların güvenini korumak içindir.

Uygulama ile İlgili Bilgilendirme

  • Eğer reklam olduğunu belirtecek ifadeler kullanılmazsa, fenomenler ve reklam veren firmalar hem uyarı hem de idari para cezası ile karşılaşabilirler.
  • Sosyal medya platformlarında etiketlerin açık ve görünür olması gerekir.

Eğer daha fazla detay istersen, Ticaret Bakanlığı’nın ilgili yönetmeliğini inceleyebilirsin!

Reklam içeriklerinin etiketlenmesine yönelik kurallar, Ticaret Bakanlığı’nın “Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği” kapsamında düzenlenmiştir. Bu yönetmelik, tüketiciyi koruma amacıyla, dijital mecralarda yapılan reklamların açıkça belirtilmesini zorunlu kılar.

Yönetmelik Adı:

“Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği”

  • Yayımlandığı Resmi Gazete: 10 Ocak 2015
  • Resmi Gazete Sayısı: 29232

Yönetmelikte Geçen İlgili Maddeler

  1. Madde 5 – Temel İlkeler:
    • Reklamların açık, anlaşılır ve doğru olması zorunludur.
    • Tüketiciyi yanıltıcı ya da eksik bilgilendirici reklam yapılamaz.
  2. Madde 9 – Reklam Olduğunun Açıkça Belirtilmesi:
    • Reklam içeriklerinin, tüketiciler tarafından reklam olduğu açıkça anlaşılabilecek şekilde sunulması gereklidir.
    • Dijital platformlardaki reklam ve tanıtımlarda, “sponsorlu içerik”, “reklam”, “işbirliği” gibi etiketler kullanılması, reklam olduğunu gizlemenin önüne geçmek için şarttır.
  3. Madde 26 – Reklam Verene ve Aracı Kuruluşa Yükümlülükler:
    • Reklam verenler ve aracı kuruluşlar, reklam içeriklerinin yönetmelik hükümlerine uygun olmasını sağlamakla yükümlüdür.

Neden Etiketleme Zorunlu?

Etiketleme, fenomenlerin markalarla olan işbirliklerini gizlememesini ve takipçilerin bu içeriklerin reklam olduğunu açıkça anlamasını sağlamayı amaçlar.

Yaptırımlar

  • Yönetmeliğe aykırı bir durum tespit edildiğinde, Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu inceleme başlatır.
  • Yönetmelik ihlal edilirse, hem reklam veren hem de fenomen için uyarı ve idari para cezası uygulanabilir.

Bu yönetmelik, sosyal medya gibi dijital platformlar da dahil olmak üzere tüm ticari reklamları kapsar. Ticaret Bakanlığı’nın resmi web sitesinden veya Resmi Gazete arşivlerinden yönetmelik metnine ulaşabilirsin.

Bu konuda önemli bir ayrım yapılması gerekiyor: Reklam amacı taşıyan içerik ile kişisel paylaşım farklı hukuki değerlere sahiptir. Eğer bir kişi sosyal medyada bir ürünü veya markayı kendi iradesiyle ve hiçbir ticari anlaşma olmadan paylaşıyorsa, bu içerik reklam olarak değerlendirilmez ve etiketleme zorunluluğu yoktur. Ancak bazı durumlarda sınırlar bulanıklaşabilir ve yanlış anlaşılmalar yaşanabilir. Şimdi bu durumu detaylandıralım:

Reklam ve Kişisel Paylaşım Arasındaki Fark

  1. Reklam İçeriği (Etiket Zorunluluğu Var):
    • Paylaşım, bir ticari anlaşma veya sponsorluk karşılığında yapılıyorsa (örneğin fenomen, markayla bir işbirliği anlaşması yapmışsa), bu reklam sayılır ve mutlaka #reklam, #işbirliği gibi etiketlerle belirtilmesi gerekir.
    • Bu tür paylaşımlar, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği‘ne tabidir ve denetime açıktır.
  2. Kişisel Paylaşım (Etiket Zorunluluğu Yok):
    • Eğer kişi, bir ürünü veya markayı hiçbir karşılık almadan, kendi isteğiyle övüyorsa, bu ticari bir reklam değil, bireysel bir yorumdur. Böyle bir durumda markanın adı veya logosu görünse bile, paylaşım reklam sayılmaz ve herhangi bir etikete gerek yoktur.

Firma veya Ürünün İzni Gerekir mi?

  • Eğer içerik kişisel bir paylaşım ise, marka izni alınmasına gerek yoktur. Kişi, örneğin kendi arabasının fotoğrafını paylaşıp yorum yapabilir.
  • Ancak, markanın logosu veya adı kullanılarak yanıltıcı, tüketiciyi aldatıcı, ya da haksız rekabete yol açacak şekilde paylaşımlar yapılırsa, marka bu durumu mahkemeye taşıyabilir. Bu tür durumlar Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu veya haksız rekabet hükümleri kapsamında değerlendirilebilir.

Firma Ceza Alır mı?

  • Eğer kişi, bir ürünü övüyor ancak ortada bir sponsorluk veya reklam anlaşması bulunmuyorsa, firma bu paylaşımla ilişkilendirilemez ve ceza almaz. Çünkü bu durumda:
    • Firma ile kişi arasında bir ticari bağ olmadığından,
    • Paylaşım bireysel bir görüş olarak değerlendirilir.

Firma ancak şu durumlarda sorumluluk taşır:

  • Markayla kişi arasında bir gizli reklam anlaşması yapılmış ve bu anlaşma açıkça belirtilmemişse.
  • Paylaşım firma tarafından teşvik edilmiş ve bu durum belirtilmemişse.

Doğabilecek Yanlış Anlamalar

Eğer fenomenler, hiçbir reklam anlaşması olmadan markaları öven paylaşımlar yaparken bu durumun reklam gibi algılanması söz konusu olursa:

  1. Markanın, fenomenle ilişkilendirilip gereksiz yere şikayet edilme riski vardır.
  2. Takipçiler, bunun gizli bir reklam olduğu varsayımında bulunabilir ve fenomenin güvenilirliğine zarar gelebilir.

Bu nedenle fenomenler, reklam anlaşmaları olmadığı durumlarda, paylaşımın kişisel bir yorum olduğunu açıkça belirtebilir. Örneğin:

  • “Bu bir reklam değildir, kendi deneyimimdir.” gibi bir açıklama eklenebilir.

Eğer ortada bir reklam anlaşması yoksa, markayı övücü bir paylaşım yapmak için reklam etiketi eklemek zorunlu değildir. Ancak paylaşımların ticari bir amaca hizmet ettiğine dair bir şüphe varsa, hem fenomen hem de marka açısından gereksiz hukuki sonuçlar doğabilir. Bu nedenle, anlaşmaya dayalı reklamların mutlaka açıkça belirtilmesi, diğer durumlarda ise doğru ifadelerin kullanılması önemlidir.