İSTANBUL’UN 10 YALI CAMİSİ:  BOĞAZDAKİ MİMARİ MÜCEVHERLER

Yazar: Cosmos

İstanbul, dünyanın en etkileyici şehirlerinden biri olup, eşsiz Boğaziçi manzarasına sahip birçok tarihi yapıya ev sahipliği yapmaktadır. Bu yapıların içinde özellikle dikkat çekenlerden biri, Boğaz kıyısında yer alan ve her biri kendi tarihi ve mimari özellikleriyle ön plana çıkan yalı camileridir. Bu içeriğimizde, İstanbul Boğazı’nın kıyılarını süsleyen on adet yalı camisini, mimari özellikleri ve tarihsel arka planlarıyla birlikte inceleyeceğiz.

1. Beylerbeyi Hamid-i Evvel Camii

  • Yer: Beylerbeyi
  • Tarih: 18. yüzyıl
  • Önemi: Eski Beylerbeyi Sarayı’nın yerine Sultan I. Abdülhamid tarafından inşa edilen bu cami, barok üsluplu mimarisi ve denize açılan eşsiz manzarasıyla göze çarpar. 55 penceresi, celî sülüsle yazılmış esmâ-i hüsnâ ve tarihi değişikliklerle zenginleşen yapısıyla dikkat çeker.

 

2. Kuleli Kaymak Mustafa Paşa Camii

  • Yer: Üsküdar, Kuleli
  • Tarih: 1720
  • Önemi: Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın damadı tarafından inşa edilen bu cami, ahşap çatısı ve son cemaat yerinin kadınlar mahfili olarak düzenlenmesiyle öne çıkar. Restorasyon çalışmaları sonrasında tarihi dokusu korunarak ibadete açılmıştır.

3. Üryanizade Ahmet Esat Efendi Camii

  • Yer: Üsküdar, Kuzguncuk
  • Tarih: 1860
  • Önemi: II. Abdülhamid döneminde şeyhülislamlık yapmış Üryanizade Ahmed Esad Efendi tarafından yaptırılan bu cami, ahşap yapısı ve tarihi önemiyle bilinir. Yapı, şeyhülislamın bölgeye yaptığı katkıları yansıtır.

4. Fındıklı Molla Çelebi Camii

  • Yer: Beyoğlu, Fındıklı
  • Tarih: 1560’lı yıllar
  • Önemi: Mimar Sinan’ın eserlerinden biri olan bu cami, klasik Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşır. Külliye yapısının sadece cami ve hazire kısmı günümüze ulaşabilmiştir.

5. Bebek Hümayun-u Abad Camii

  • Yer: Bebek
  • Tarih: 1913
  • Önemi: Yavuz Sultan Selim döneminde buraya bir yazlık kasır inşa ettirilmiş, daha sonra 1725’te Sultan III. Ahmed için bir köy ve cami inşa edilmesiyle bölge imar edilmiştir. Günümüzdeki yapı, Kemalettin Bey tarafından inşa edilmiştir.

6. Kuşkonmaz Camii (Şemsi Paşa Camii)

  • Yer: Üsküdar
  • Tarih: 1580
  • Önemi: Şemsi Ahmed Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan bu cami, kuşların cami üzerine konamaması için özel bir konumda inşa edilmiş olmasıyla ünlüdür. Barok üsluplu ve sekiz yüzlü kasnağa sahip olan bu yapı, Üsküdar’ın simgelerinden biridir.

7. Emirgan Hamidi Evvel Camii

  • Yer: Emirgan
  • Tarih: 1779-1780
  • Önemi: I. Abdülhamit tarafından, eşi Hümaşah Hatun ve oğlu Mehmet için yaptırılan bu cami, ampir üslubunu yansıtan süslemeleriyle dikkat çeker. Zengin tarihi geçmişi ve bölgenin dönüşümünde önemli bir rol oynamıştır.

8. Büyük Mecidiye Camii (Ortaköy Camii)

  • Yer: Ortaköy
  • Tarih: 1854
  • Önemi: Sultan Abdülmecid tarafından Nikogos Balyan’a yaptırılan bu cami, barok ve rokoko tarzı süslemeleriyle ünlüdür. İstanbul Boğazı’nın simgesel yapılarından biridir.

9. Dolmabahçe Camii

  • Yer: Kabataş ve Beşiktaş arası
  • Tarih: XIX. yüzyıl
  • Önemi: Bezmiâlem Vâlide Sultan’ın başlattığı, oğlu Sultan Abdülmecid tarafından tamamlanan bu cami, Nikogos Balyan tarafından barok, rokoko ve empire üsluplarının etkisinde inşa edilmiştir. Dolmabahçe Sarayı’nın yakınında bulunan bu yapı, mimari güzelliğiyle göz kamaştırır.

10. Vaniköy Camii

  • Yer: Üsküdar, Vaniköy
  • Tarih: 1665
  • Önemi: IV. Mehmet döneminde Vânî Mehmed Efendi tarafından yaptırılan bu cami, ahşap karkas yapısı ve tek şerefeli minaresiyle öne çıkar. 2020 yılında yangın sonucu hasar gören cami, restorasyon çalışmalarıyla eski ihtişamına kavuşmuştur.

İstanbul’un bu tarihi camileri, sadece ibadet yerleri olarak değil, aynı zamanda şehrin tarihine ve kültürüne katkı sağlayan mimari eserler olarak da büyük önem taşımaktadır. Her biri kendine has özellikleriyle Boğazın manzarasına ayrı bir güzellik katan bu camiler, ziyaretçilere eşsiz bir tarihi ve estetik deneyim sunmaktadır.